Πέμπτη 1 Νοεμβρίου 2012

Ο Άιχμαν στον σταθμό Λαρίσης

Γράφει ο Αποστόλης Φωτιάδης ( @Balkanizator )

Νύχτα 21ης Ιουνίου, τα χιλιάδες ψηφοδέλτια που έχουν ρίξει από τα γραφεία της Χρυσής Αυγής στην Δηλιγιάννη παρασύρονται προς τον σταθμό Λαρίσης. Λευκό φόντο στο οποίο αντιστέκεται ένας μοναδικός εργάτης του Δήμου. Σκουπίζοντας αντίθετα τον άνεμο, με μια σκούπα και μια μαύρη σακούλα στο χέρι. Το λευκό τον καταπίνει ξανά και ξανά μα αυτός σκουπίζει.
Μια από της δυνατότερες εικόνες της κρίσης, που δεν απαθανατίστηκε ποτέ, με την οποία όλο και συχνότερα μπορεί να ταυτιστεί κανείς. Τώρα που η ροή των γεγονότων μοιάζει εκτός έλεγχου, που ο φόβος για ένα άγριο ανεξέλεγκτο αύριο έχει θεμελιωθεί πολεμόχαροι νεόκοποι αστέρες μιλάνε για πόλεμο. Και είναι και πιο ειλικρινείς από τους κίβδηλους εραστές της νομιμότητας. Αναμφίβολα σε αυτή την κοινωνία υπάρχει ένας πόλεμος. Το θέμα είναι πως τον ερμηνεύει ο κάθε ένας από εμάς. Ο πόλεμος της κυριαρχίας εδώ και τρία χρόνια αφορά την διατήρηση του εαυτού της ως εκλεκτή της κοινωνίας. Κυριαρχία όχι αφαιρετικά, αλλά με ονοματεπώνυμο και διαχειρίσιμα κεφάλαια και στρατιές  κονδυλοφόρων και οργανωμένο εκτελεστικό βραχίονα. Εάν και τα είχε όλα διαθέσιμα δεν απέφυγε την υπαρξιακή απειλή που γέννησε η «κρίση χρέους» και το παραγόμενο από αυτήν τέλος εποχής.

Πίνακας του Ivan Solyaev
Είναι δύσκολο να περιγράψεις μια δυστοπία τη στιγμή που αυτή συμβαίνει. Η δική μας δυστοπία είναι αποτέλεσμα της γενικευμένης ανομίας. Όχι ανομίας με τη χυδαία έννοια που εννοούν τα ετερόφωτα φερέφωνα της κυριαρχίας, ως μια γενική κατάλυση της αστικής νομιμότητας. Ανομία ως μια θεωρητική ερμηνεία της απότομης ανάσχεσης του συνόλου των συσχετισμών που επιτυγχάνουν κοινωνική ισορροπία και συνεπώς στοιχειώδη κοινωνική ειρήνη. Ανομία όπως δηλαδή την εννοούσε ο πατέρας της κοινωνιολογίας Νταβίντ Έμιλ Ντούρκχαϊμ. Η κρίση ως νεοτερισμός έφερε την ελληνική κοινωνία αντιμέτωπη με τον εαυτό της πρώτα από όλα. Περίπου το Μάιο του 2010 κοινωνικές ομάδες και πολιτικά συμφέροντα κυρίαρχα για δεκαετίες ξυπνάν μέσα σε ένα πόλεμο επιβίωσης, αναμεταξύ τους και κυρίως ενάντιων της ταραγμένης κοινωνίας. Η απειλή είναι παντού, έξωθεν αλλά κυρίως εσωτερική. Οι δυνάμεις αυτοκαταστροφής που απελευθερώνει η ελληνική κοινωνία, ακόμη περισσότερο το πολιτειακό της σύστημα, για χρόνια στηριγμένα πάνω σε μύθους και ψέματα, είναι απίστευτη.
Το πιο εντυπωσιακό σε σχέση με αυτή την κρίση είναι η ταχύτητα με την οποία φθείρει τα πάντα. Φθείρει τους ανθρώπους και τους εξαθλιώνει ψυχολογικά. Φθείρει πολιτικό κεφάλαιο συσσωρευμένο για δεκαετίες. Φθείρει την πίστη ακόμα και των πιστότερων υπηρετών του παλιού συστήματος ελέγχου. Γεμίζει ρωγμές την ιδιόμορφη κοινωνική συνοχή. Όλοι αντιμέτωποι με αυτόν τον μεγάλο Ελληνικό κοινωνικό μετασχηματισμό πασχίζουν να αντιμετωπίσουν το νέο με παλιά υλικά. Η επιμονή κάποιων στελεχών του ΠΑΣΟΚ, της χυδαιότερης εκδοχής του Ελληνικού νεοφιλελευθερισμού, ακόμη και τώρα να αυτό-αναφέρονται ως ελπίδα της αναγέννησης της σοσιαλδημοκρατίας είναι επιτομή αυτής της εμμονής. Είναι αδύνατο να αντιληφθείς πως μετασχηματίζει σε τέρας εσένα τον ίδιο μια δυστοπία, την ώρα που αυτό συμβαίνει.
Στην προσπάθεια επιβίωσης της η παρηκμασμένη πολιτική τάξη χρησιμοποιεί δυο υλικά για να εξαναγκάσει την κοινωνία να αποδεχτεί τις αλλαγές που υπαγορεύουν ξένοι δανειστές και νέα τάξη πραγμάτων πάνω στο παλιό ελληνικό κοινωνικό συμβόλαιο. Τον φόβο και τον εκβιασμό. Αδιάκοπο φόβο για το αύριο και εκβιασμό ότι εν την απουσία των κυρίαρχων ακολουθεί χάος. Ωστόσο εδώ είναι Βαλκάνια, δεν θα προκύψει σύνδρομο της Στοκχόλμης, αλλά τερατογένεση. Τώρα το τέρας είναι παντού. Ακόμα και εάν δεν είναι, ο φόβος και η υπέρ-προβολή των μέσων το κάνει να είναι. Βιαστές ψυχών, πεφωτισμένοι από το «θεό», κυκλοφορούν ανάμεσα μας. Ο όγκος της παραγόμενης βίας αντιστοιχεί σε ακριβώς αυτή την ύβρη από την οποία έχει προκύψει. Αυτή η σχέση θα έπρεπε να θεωρείται και ως εξίσωση της εντροπίας, που μάταια πασχίζουμε να συλλάβουμε και να περιγράψουμε.
Έστω και έτσι. Η μεγαλύτερη απειλή που αντιμετωπίζουμε σήμερα είναι η αποδοχή του τέλους, όπως το έχουν επιλέξει οι άλλοι για εμάς. Αυτό είναι περίπου όπως και στον πνιγμό, το θύμα καταλήγει όταν η κόπωση από την προσπάθεια του να επιβιώσει υπερβαίνει ακόμα και αυτή τη θέληση του για να ζήσει. Μετά έρχεται η παραίτηση. Βλέποντας το φόβο να ριζώνει στις ψυχές ανθρώπων που εδώ και τρία χρόνια παρακολουθούμε μαζί όλα αυτά που συμβαίνουν και παρατηρώντας την ψυχολογική εξαθλίωση να απλώνεται παντού στα όρια της κοινωνικής ζωής, αναμφίβολα νιώθεις το τέλος να πλησιάζει. Το παραμύθι της κρίσης μπορεί να τελειώσει όπως αποφάσισαν αυτοί που το ξεκίνησαν. Οι βασικοί στόχοι έχουν σχεδόν επιτευχθεί. Η εσωτερική υποβάθμιση και η διάλυση της αγοράς εργασίας θα σφραγιστούν από τα νέα μέτρα την επόμενη εβδομάδα. Ο μηχανισμός κοινωνικοποίησης κόστους και ιδιοποίηση κέρδους έχει στηθεί και νομιμοποιηθεί Το κράτος δικαίου έχει καταλυθεί και η υπέρ-εθνική ευρωπαϊκή εξουσία χυδαία υπαγορεύει το πρώτο βήμα στην διαμόρφωση αυτού που ο Λένιν, ως θεωρητικός της γεωπολιτικής και όχι ως ηγέτης του Σοβιετικού Κομουνιστικού Κόμματος, αποκαλούσε ‘Μεσευρώπη’. Αυτό είναι η Ελλάδα. Και έπειτα θα προχωρήσει σε όλη την υπόλοιπη νότια Ευρώπη.
Η κυριαρχία ήξερε από την αρχή ότι η κρίση ήταν παράγωγο μετατόπισης ισχύος από το δυτικό διπολικό κόσμο προς τις αναπτυσσόμενες χώρες. Για να μείνει ζωντανή χρειαζόταν καινούργιο κοινωνικό παράδειγμα που να εξαιρεί τα προνόμια του κόσμου που προέκυψε από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, ιδίως αυτό του Ευρωπαϊκού κοινωνικού κράτους. Αυτός ήταν ο μόνος τρόπος για να επιβίωσει στον νέο πολύ-πολικό κόσμο που αναδύεται. Πρακτικά μιλώντας. Μπορεί να μην ήξεραν πως, αλλά οι υπηρέτες της κυριαρχίας ήξεραν που ακριβώς έπρεπε να πάνε τα πράγματα. Και θα τα πήγαιναν και θα τα πάνε εάν χρειαστεί μέχρι το τέλος. Υπάρχουν πια συντριπτικές αποδείξεις ότι στο ΔΝΤ και την Τρόικα γνώριζαν πως τα δομικά προγράμματα που προτείνουν δεν βγαίνουν. Το ήξεραν από την αρχή. Όπως ήξεραν ότι διαφωνούσαν μεταξύ τους για το τι πρέπει να γίνει σχετικά με αυτό αλλά απέκρυψαν τις αμφιβολίες για να μπορέσουν να επιβάλουν την δημόσιο-οικονομική προσαρμογή στην Ελλάδα. Το λένε οι ίδιοι. Αρκεί να δει κανείς την επιστολή του Peter Doyle που έφυγε τον περασμένο Ιούλιο από το ΔΝΤ μετά από 20 χρόνια καριέρας. Όπως και ότι οι διαπραγματεύσεις των όρων των μνημονίων εκφυλίσθηκαν σε ένα παζάρι ντόπιων και ξένων συμφερόντων και στο ξεπούλημα μια ολόκληρης κοινωνίας. Βασικό παράδειγμα αυτού του τελευταίου είναι η κρυφή ένταξη των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, κρυφά και νύχτα, στο κούρεμα, για να μειωθεί το ποσοστό ιδιωτικού χρέους που θα κουρευόταν (αίτημα των Ευρωπαίων) ενώ θα διατηρούνταν ικανοποιητικά τα ποσοστά (αίτημα του ΔΝΤ) (Το μεγάλο “κούρεμα”: το PSI και τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου). Για αυτό τον συμβιβασμό διαλύθηκαν οικονομικά όλοι οι θεσμικοί μηχανισμοί. Σταδιακά αυτοί αντικαθίστανται από ένα αυταρχικό αστυνομικό κράτος, αγκαλιασμένο με αντισυστημικούς νεοναζί, παιδιά της ίδιας μήτρας, για να επιβληθεί ο αναγκαίος έλεγχος στην κοινωνία Σε κάθε περίπτωση το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα θα προχωρούσε σε αυτή τη βάση. Ακόμα και εάν δεν το αποπειραθήκαμε στην ουσία δε θα μπορούσαμε να το αποτρέψουμε ποτέ μόνοι μας.
Το φοβερό είναι άλλο όμως. Είναι η μεθοδικότητα και πάσα έλλειψη αμφιβολίας με την οποία η ντόπια ετερόφωτη κυριαρχία και τα όργανά τις εκτελούν της διαταγές της και νέμονται τα προνόμια ακόμα και όταν αυτά δεν αντιστοιχούν σε αυτό που κάποτε ήταν. Είναι και η κανονικότητα που εφευρίσκουμε όλοι την προσπάθεια μας να συνεχίσουμε. Αναγνωρίζοντας αλλά αγνοώντας το κόστος που αυτά προκαλούν σε ανθρωπινούς ορούς. Αυτή η ανθρώπινη κατάσταση έχει σχηματοποιηθεί από την Χάνα Άρεντ όπως αυτή σκιαγράφησε τον Άιχμαν κατά τη διάρκεια της δίκης του στην Ιερουσαλήμ το 60.
Νομίζω ότι αυτός με τη σκούπα στο σταθμό Λαρίσσης την νύχτα της 21 Ιουνίου ήταν ο Άιχμαν. Αυτός είναι η πραγματική φρίκη. Η φρίκη δεν είναι οι βρυχηθμοί των νεοναζί. Ο Χρυσαυγήτικος Ιανός από τη μια φορά την αντί-συστημική ρομφαία. Από την άλλη ντιλάρει ως το τρίτο χέρι της κυριαρχίας με τα συμφέροντα. Αυτά είναι φαιδρότητες με ημερομηνία λήξεως. Μια σχηματοποίηση της φρίκης από τα ντόπια δεδομένα. Η πραγματική κόλαση είναι ο ‘Άιχμαν’, είναι η αποδοχή ως συνείδηση του τέλους που μας υπαγορεύει η κυριαρχία. Οφείλουμε να παραδεχτούμε εδώ ότι δεν είχαμε σχέδιο επιλόγου γιατί κατά βάθος επιθυμούμε να ζήσουμε για πάντα. Απομένει αυτό που διακυβεύεται πάντα τελευταίο, η επιλογή του τέλους που θα έχουμε εμείς μέσα σε μια ιστορία που δεν γράφουμε. Μην το υποτιμάτε, εάν και μικρό έχει τεράστια σημασία. Ελευθερία ετυμολογικά όπως «αυτή που θα έλθει», με βεβαιωμένη την έλευση του τέλους σύντομα, είναι μια τελευταία προσωπική ευκαιρία να διαλέξουμε εμείς το τέλος μας. Πριν γίνουμε εμείς ο Άιχμαν.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου